کمتر کسي سخنان حسن روحاني، رئيس دولت يازدهم را که البته بارها و بارها در دولت دوازدهم هم تکرار شده، از ياد برده است. او يکي از برنامه‌هاي جدي دولتش را کاهش فاصله طبقاتي و برچيده شدن فقر عنوان کرده و از برنامه دولتش براي افزايش قدرت خريد مردم سخن به ميان آورده بود، اما اکنون مرکز آمار ايران به عنوان يک مرکز کاملا کارشناسي و البته غيرسياسي، به صراحت اعلام کرده که قدرت خريد دهک‌هاي پايين درآمدي، بسيار کمتر از دهک‌هاي بالاي درآمدي است و تورمي که گروه کم‌درآمد متحمل مي‌شوند، به مراتب بسيار بالاتر از اقشارپردرآمد و مستقر در دهک‌هاي بالاي درآمدي است. 

روايت آماري از تورم دهک‌هاي درآمدي

گشت و گذاري در بازار هم به خوبي اين موضوع را نشان مي‌دهد که اقلام اساسي از ابتداي سال جاري تاکنون، به شدت گران شده و مقايسه با سال قبل هم، آن را تائيد مي‌کند. اکنون هم که مرکز آمار ايران مي‌گويد افزايش قيمت در گروه خوراکي‌ها، آشاميدني‌ها و دخانيات که سهم عمده سبد مصرفي خانوارهاي دهک پايين را به خود اختصاص داده، منجر به بروز فشار تورمي بيشتر در اين دهک نسبت به دهک‌هاي بالاتر شده است؛ به طوري که تورم سالانه در دهک اول ۸.۸ درصد و در دهک دهم، ۷.۴ درصد برآورد مي‌شود.

جواد حسين‌زاده، معاون مرکز آمار ايران مي‌گويد: بررسي نتايج شاخص قيمت مصرف‌کننده کل خانوارهاي کشور بر اساس دهک‌هاي هزينه‌اي بيانگر آن است که بيشترين عدد شاخص مربوط به دهک اول بالغ بر ۱۱۱.۵ درصد و کمترين مقدار شاخص متعلق به دهک دهم بالغ بر ۱۰۹.۷ است؛ ضمن اينکه کمترين افزايش ماهانه شاخص کل براي دهک دهم بالغ بر ۰.۶ درصد و بيشترين افزايش ماهانه شاخص کل براي دهک اول بالغ بر ۱.۳ درصد بوده که در مقايسه با تورم ماهانه کل خانوارها در آذرماه ۰.۶ واحد درصد بالاتر است.

وي مي‌افزايد: بررسي نتايج شاخص قيمت مصرف کننده در گروه خوراکي‌ها، آشاميدني‌ها و دخانيات بر اساس دهک‌هاي هزينه‌اي نشان دهنده آن است که بيشترين عدد شاخص اين گروه در آذرماه ۱۳۹۶ عدد ۱۱۵.۳ متعلق به دهک دهم و کمترين آن عدد ۱۱۳.۹ متعلق به دهک اول است؛ اين در حالي است که بيشترين افزايش ماهانه شاخص اين گروه معادل ۳ درصد متعلق به دهک اول و کمترين آن معادل ۲.۱ درصد بوده که متعلق به دهک دهم است. 

به گفته حسين زاده، تورم ماهانه در آذرماه براي دهک هاي پايين در گروه خوراکي‌ها، آشاميدني‌ها و دخانيات بيشترين مقدار را به خود اختصاص داده و در مقايسه با تورم ماهانه کل خانوارها در آذرماه، ۰.۶ درصد واحد بالاتر است. 

گفته‌هاي معاون مرکز آمار ايران در شرايطي است که داده‌هاي مرکز آمار حکايت از آن دارد که شاخص قيمت مصرف کننده در دهک‌هاي هزينه‌اي براي گروه کالاهاي غيرخوراکي و خدمات مصرفي خانوارهاي کشور نمايانگر آن است که بيشترين مقدار شاخص در اين گروه عدد ۱۰۹.۷ براي دهک اول و کمترين مقدار شاخص در اين گروه عدد ۱۰۸.۵ متعلق به دهک دهم که باز هم نشان مي دهد که بيشترين افزايش ماهانه اين شاخص معادل ۰.۲ درصد متعلق به دهک دهم است و براي دهک اول، اين شاخص نسبت به ماه گذشته تغييري نداشته است. 

در نهايت، مرکز آمار ايران بر اين باور است که تورم ماهانه آذرماه در گروه غيرخوراکي‌ها و خدمات براي دهک هاي بالا بيشتر بوده و در مقايسه با تورم ماهانه کل خانوارها در ماه آذر، ۰.۱ واحد درصد بالاتر است.

جدول تورم در ده دهک درآمدي کشور

به گفته کارشناسان اقتصادي، تغيير رفتار مصرف کنندگان در مقابل تغيير قيمت هاي نسبي از جمله عواملي است که رفتار عقلايي مصرف کنندگان را تعيين مي‌کند؛ به اين معنا که با افزايش شديد قيمتها، خانوارها سعي مي کنند کالاهايي را که افزايش قيمت کمتري دارند، جايگزين کالاهاي گرانتر کنند؛ ضمن اينکه ورود کالاهاي جديد سبب انتقال تقاضاي مصرف کننده، به اين کالاها و در نتيجه تغيير سبد مصرفي شده و با ورود کالاهاي باکيفيت تر، خانوارها اين کالاها را جايگزين کالاهاي مصرفي قديمي تر در سبد مصرفي خود مي کنند که خلاصه اين عوامل باعث شده بر اساس استانداردهاي بين المللي بهنگام سازي سبد مورد استفاده در محاسبه شاخص قيمت کالاها و خدمات مصرفي خانوارها هر 5 سال يکبار انجام شود؛ يعني درست همان کاري که مرکز آمار ايران اکنون آغاز کرده است.

آمار رسمي بانک مرکزي از تغيير قيمت کالاهاي اساسي

بر اساس اعلام بانک مرکزي، در هفته منتهي به يکم دي ماه، متوسط قيمت متوسط خرده فروشي لبنيات ۴.۳ درصد، تخم مرغ ۵۳.۷ درصد، برنج ۲.۲ درصد، حبوب ۳.۲ درصد، ميوه‌هاي تازه ۲۴.۳ درصد، سبزي‌هاي تازه ۴۲ درصد، گوشت قرمز ۱۴.۴ درصد، گوشت مرغ ۷.۵ درصد، چاي ۱۹.۵ درصد و روغن نباتي ۲.۲ درصد نسبت به هفته مشابه سال گذشته افزايش داشته است؛ ضمن اينکه متوسط قيمت قند و شکر ۱۲.۷ درصد در دوره زماني ياد شده کاهش را نشان مي دهد.

علاوه بر اين، متوسط قيمت خرده‌فروشي گروه‌هاي تخم مرغ ۹ درصد، برنج ۰.۲ درصد،  ميوه‌هاي‌ تازه ۲.۲ درصد، سبزي‌هاي تازه ۰.۵ درصد و گوشت مرغ ۰.۹ درصد در هفته منتهي به يکم دي ماه نسبت به هفته قبل از آن افزايش داشته است. همچنين قيمت خرده‌فروشي گروه‌هاي لبنيات، حبوب،  گوشت قرمز، قند و شکر، چاي و روغن نباتي ثابت ماند